Ndotja e ajrit vret mijëra njerëz pavarësisht bllokimeve të COVID-19

• Ndotja e ajrit është rreziku më i madh mjedisor për shëndetin e njeriut globalisht.

• Dhjetëra mijëra njerëz vdiqën vitj  e kaluar, pavarësisht nga një ngadalësim ekonomik i shkaktuar nga koronavirusi.

• Në pesë qytetet më të populluara ndotja e ajrit shkaktoi rreth 160,000 vdekje dhe humbje ekonomike në total rreth 85 miliardë dollarë.

Ndotja e ajrit shkaktoi dhjetëra mijëra vdekje në pesë qytetet më të populluara të botës vitin e kaluar, pavarësisht bllokimeve të koronavirusit, thanë studiuesit, duke u bërë thirrje qeverive të heqin karburantet fosile dhe të investojnë në një rigjenerim të gjelbër.

Grupi i fushatës mjedisore ‘Greenpeace’ nga  Azia Juglindore dhe kompania e teknologjisë së cilësisë së ajrit IQAir matën nivelet e ndotjes në 28 qytete  të zgjedhura sipas të dhënave që ishin në dispozicion dhe me një përhapje gjeografike.

Në pesë qytetet më të populluara:  Delhi, Mexico City, Sao Paulo, Shanghai dhe Tokyo, ndotja e ajrit shkaktoi rreth 160,000 vdekje dhe humbje ekonomike në total rreth 85 miliardë dollarë.

“Disa muaj bllokim nuk e kanë dëmtuar atë mesatare afatgjatë të ndotjes së ajrit që njerëzit kanë qenë të ekspozuar”, tha Aidan Farrow, një shkencëtar i ndotjes së ajrit në Greenpeace Research Laboratories në Universitetin Britanik të Exeter.

“Është pak tronditëse të shohësh sa përmbysje ka pasur, dhe ne kemi akoma punë për të bërë për të përmirësuar ndotjen e ajrit,” i tha ai Thomson Reuters Foundation.

Ndotja e ajrit është rreziku i vetëm më i madh mjedisor për shëndetin e njeriut globalisht dhe vret rreth 7 milion njerëz çdo vit, sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH).

OBSH thotë se nëntë në 10 njerëz marrin frymë me ajër të ndotur, i cili është i lidhur me goditje, kancer të mushkërive dhe sëmundje të zemrës , dhe tani është i barabartë me efektet e pirjes së duhanit, thonë ekspertët e shëndetit.

Ndotja e ajrit vret rreth 7 milion njerëz çdo vit

Problemi prek më shumë qytete në Azi se kudo tjetër në botë. Shkaqet kryesore përfshijnë emetimet e automjeteve, termocentralet e qymyrit, ndërtimi, fishekzjarret e festivalit, pastrimin e pyjeve dhe djegien e të korrave, druve të zjarrit dhe mbeturinave.

Delhi kishte numrin më të lartë të vdekjeve midis pesë qyteteve më të mëdha, me rreth 54,000 vdekje – ose një në 500 njerëz – për shkak të niveleve të larta të grimcave të vogla të ndotjes, të njohur si PM2.5, të cilat mund të shkaktojnë sëmundje të mushkërive dhe zemrës, tha studimi.

Kryeqyteti i Japonisë Tokio pësoi koston më të lartë financiare me afërsisht 40,000 vdekje dhe humbje ekonomike prej 43 miliardë dollarësh, shtoi ai.

Bllokimet për të ndaluar përhapjen e koronavirusit të ri në qytetet kryesore kanë detyruar miliona të punojnë nga shtëpia, ndërsa ekonomitë e ngadalësuara kanë ulur emetimet e dioksidit të karbonit.

“Ne kemi parë ndryshime në trafikun rrugor, aviacion gjithashtu … por burimet kryesore (ndotja e ajrit) kanë vazhduar të veprojnë kryesisht si më parë,” tha Farrow.

“Problemi është i madh dhe ka nevojë për një përpjekje të madhe, multi- industriale për ta adresuar atë,” shtoi ai, duke bërë thirrje për më shumë investime në teknologji më të pastra, energji të rinovueshme dhe transport publik të elektrizuar./BB Green Kosova

Burimi: Forumi Ekonomik Botëror

Foto: unsplash