“Zgjedhje e rreme”: kërkohet miniera në det të thellë për një revolucion të automjeteve elektrike?
Firmat minerare të detit të thellë pohojnë se metalet e tyre të rralla janë të nevojshme për të fuqizuar teknologjinë e pastër – por edhe firmat kryesore të makinave elektrike tani po mbështesin një moratorium, kritikët thonë se ekziston një alternativë
Në festivalin Goodwood të shpejtësisë pranë Chichester, turmat u mblodhën në qarkun e ngjitjes në kodër për të parë makinat më të shpejta në botë të zhurmonin, siç bëjnë çdo vit. Por jo shumë larg nga aksioni me oktan të lartë, kishte një tërheqje të re dhe më të qetë: një shfaqje e automjeteve më të fundit elektrike, nga Mini Electric prej 28,000 £ deri te hiperkarina Lotus Evija 2 milion £. Edhe këtu, në një nga ngjarjet më të mëdha në kalendarin britanik, është e qartë se ditët e motorit me djegie të brendshme janë të numëruara.
Ndërsa vendet përpiqen të përmbushin objektivat e rrepta të emetimit të karbonit, dhe prodhuesit e automjeteve heqin motorët me djegie, 145 milion automjete elektrike parashikohet të jenë në rrugë brenda një dekade, nga 11 milion vitin e kaluar. Bateritë e makinave që ata kërkojnë, së bashku me bateritë e magazinimit për energjinë diellore dhe të erës, kanë dërguar kërkesën për metale në rritje, duke i çuar firmat minerare në fund të detit në kërkim të atyre metaleve.
Mijëra metra nën sipërfaqen e oqeanit shtrihen miliona shkëmbinj me madhësi patate të njohura si nodule: një burim i pasur i nikelit, bakrit, manganit dhe kobaltit. Në qershor, u paraqit një kërkesë për të filluar minimin e këtyre depozitave në dy vjet. Si dhe kërkesa për minerale për smartphone dhe pajisje të tjera elektronike, dhe vështirësia e nxjerrjes së tyre nga toka në një mënyrë të qëndrueshme, kompanitë prapa minierave në det të thellë thonë se nuk kemi zgjidhje: nëse duam të bëjmë kalimin në energji të rinovueshme energji, ne duhet të zhytim thellësitë e oqeanit.
Çfarë është miniera në det të thellë?
“Ne tani kemi teknologjinë në dispozicion për të eksploruar më shumë oqeanin në 10 vitet e ardhshme sesa kemi pasur në 10.000 vitet e fundit,” thotë Oliver Steeds, themeluesi dhe shefi ekzekutiv i Nekton, një fondacion kërkimor në det të thellë dhe një pjesëmarrës në Goodwood’s Future Lab. Ekipi i tij përdor teknologji të tilla si automjete autonome nënujore, ose robotë, për të hartuar detin e thellë – jo për miniera, por për të promovuar ruajtjen e oqeanit. Nekton drejtoi një mision në det të thellë në Oqeanin Indian në vitin 2019, i cili transmetoi drejtpërdrejt nga një zhytës 200 metra nën valë.
Nodulet e manganit në shtratin e detit jashtë Ishujve Cook.
Përkrahësit e minierave në det të thellë argumentojnë se ne nuk kemi zgjidhje tjetër veçse t’i shfrytëzojmë këto minerale ndërsa ecim drejt një të ardhmeje me zero karbon.
Çfarë është miniera në det të thellë?
“Ne tani kemi teknologjinë në dispozicion për të eksploruar më shumë oqeanin në 10 vitet e ardhshme sesa kemi pasur në 10.000 vitet e fundit,” thotë Oliver Steeds, themeluesi dhe shefi ekzekutiv i Nekton, një fondacion kërkimor në det të thellë dhe një pjesëmarrës në Goodwood’s Future Lab. Ekipi i tij përdor teknologji të tilla si automjete autonome nënujore, ose robotë, për të hartuar detin e thellë – jo për miniera, por për të promovuar ruajtjen e oqeanit. Nekton drejtoi një mision në det të thellë në Oqeanin Indian në vitin 2019, i cili transmetoi drejtpërdrejt nga një zhytës 200 metra nën valë.
Përparimet në teknologjinë e minierave dhe eksplorimit përfaqësojnë “një mundësi të jashtëzakonshme për përparim”, thotë Steeds. “Por gjithashtu ai paraqet një kërcënim, qoftë përmes minierave në det të thellë ose industrializimit të mëtejshëm dhe peshkimit të tepërt. “Shumë shpesh, oqeani është jashtë shikimit, jashtë mendjes. Por ne duhet të zbulojmë se çfarë ka atje para se ta shkatërrojmë atë. “
Më shumë se 90% e 2.2 milion specieve të vlerësuara në oqean mbeten të papërshkruara. Dhe numërimi dyvjeçar për minierat në det të thellë ka nxitur paralajmërimet nga shkencëtarët se ne nuk e kemi kuptuar mjaftueshëm ndikimin e tij të mundshëm në biodiversitetin dhe ekosistemet.
Douglas McCauley, një profesor në Universitetin e Kalifornisë, Santa Barbara dhe drejtor i Iniciativës Benioff Ocean, thotë se ndikimi i mundshëm i minierave në det të thellë e mban atë natën.
Elektrifikimi i flotave të automjeteve është një “rrugë pozitive” për të zvogëluar emetimet e karbonit, thotë McCauley. Por ai akuzon kompanitë minerare të detit të thellë për një “tregim të rremë” se ne duhet të nxjerrim oqeanin për të përmbushur kërkesën e energjisë së rinovueshme për metale.
“Ka disa pyetje shumë domethënëse që ngrihen nga shkencëtarët në lidhje me ndikimet e minierave të oqeanit,” thotë ai. “Sa zhdukje mund të gjenerohet? Sa kohë do të duhet që këto sisteme jashtëzakonisht të ulëta të rimëkëmben? Çfarë ndikimi do të ketë në kapacitetin e oqeanit për të kapur karbon? “
Shumë shpesh, oqeani është jashtë shikimit, jashtë mendjes. Por ne duhet të zbulojmë se çfarë ka atje para se ta shkatërrojmë.
Përfaqësuesit e fushatës nxjerrin në pah pasigurinë në supozimet pas kërkesës së metaleve shpesh të ndryshme. Në korrik, studiuesit e Greenpeace treguan shumë parashikime për kërkesën e metaleve deri në vitin 2050 duke supozuar përdorimin e vazhdueshëm të baterive litium-jon të varura nga kobalti dhe nikeli për automjetet elektrike dhe ruajtjen, pavarësisht se janë zhvilluar alternativat, duke përfshirë përdorimin e Tesla-s të baterive të fosfatit të hekurit litium, të cilat nuk kërkojnë as metal.
Kevin Bridgen, shkencëtar i lartë për Greenpeace Research Laboratories, thotë: “Njerëzit thonë” ne nuk do të kemi mjaft metale nëse vazhdojmë të bëjmë siç kemi bërë gjithmonë “, por ndryshimet tashmë po ndodhin.”
Gjithnjë e më shumë, kompanitë e makinave po bashkohen në revoltë. Në mars, BMW dhe Volvo, me Google dhe Samsung, u bënë kompanitë e para globale që u regjistruan në thirrjen e Fondit Botëror të Kafshëve të Egra (WWF) për një moratorium mbi minierat në det të thellë. Në mbështetje të thirrjes, thotë WWF, kompanitë u angazhuan që të mos marrin asnjë metal nga shtrati i detit, t’i përjashtojnë ato nga zinxhirët e tyre të furnizimit dhe të mos financojnë minierat në det të thellë, derisa rreziqet të kuptohen më mirë dhe alternativat të shterojnë.
Duke bërë thirrje për ndalimin, Claudia Becker, ekspertja e BMW në menaxhimin e qëndrueshëm të zinxhirit të furnizimit, thotë se ajo ka frikë se minierat në det të thellë mund të kenë “pasoja të pakthyeshme”.
“Ne arritëm në përfundimin se na mungon një kuptim i ndikimeve të biodiversitetit të minierave në det të thellë. Ne donim t’i dërgonim një sinjal të qartë industrisë se derisa të zgjidhen këto çështje, mineralet nga shtrati i thellë i detit nuk janë një opsion për ne. ”
Alternativat
Një nga disa alternativa që po eksplorohet është ndërtimi i baterive duke përdorur metale gjerësisht të disponueshme, në vend të mineraleve të rralla dhe të shtrenjta të përdorura sot.
Becker beson se nxjerrja e shtratit të detit mund të shmanget duke iu drejtuar metaleve alternative, më pak të dëmshëm, ose duke projektuar bateri që kërkojnë më pak minerale. Ajo citon BYD me bazë në Kinë (Build Your Dreams), prodhuesi i dytë më i madh në botë i automjeteve elektrike, i cili njoftoi këtë vit se nuk do të përdorte më kobalt në bateri.
Claes Eliasson, nënkryetar i lartë i marrëdhënieve me median në Volvo, thotë se divizioni i tij AB Volvo-i cili prodhon kamionë, autobusë dhe pajisje ndërtimi po vë bast në tre lloje të automjeteve: elektrike, hidrogjen dhe biokarburante. Ai po bashkëpunon me Daimler Trucks për të prodhuar qeliza karburanti hidrogjeni për automjetet me distanca të gjata.
Ka gjithashtu thirrje në rritje për riciklim më të mirë – përfshirë marrjen e baterive të vjetra nga deponitë e plehrave. “Ne po grumbullojmë bateri litium-hekur të pasura me metale,” thotë McCauley për këto vende mbeturinash. Ai është optimist për riciklimin, duke parë “zhvillime emocionuese” në rikuperimin e mineraleve nga bateritë, dhe sepse ai beson se ka një “shumë të madhe parash për t’u bërë” nga pionierimi i një baterie më të lirë, me energji të dendur.
Studiuesit po merren me mënyrën e riciklimit të miliona baterive të automjeteve elektrike që prodhuesit presin të prodhojnë gjatë dekadave të ardhshme. Bateritë e automjeteve elektrike (EV) nuk janë të dizajnuara për riciklim, thotë Andy Abbott, profesor i kimisë fizike në Universitetin Leicester. “Shumica e baterive EV kanë qeliza shumë të vogla, të cilat futen në module dhe modulet vendosen në pako. Për të dhënë një ide, Tesla Model S ka 4,600 qeliza, “thekson ai.
Minierat në det të thellë në një mjedis të ndjeshëm nuk janë një ide e mirë derisa shkenca të ketë një mënyrë të mirë për ta bërë këtë. Nuk jemi akoma atje
Dizajni i produktit dhe “vjetërsimi i planifikuar” është një pengesë tjetër kryesore për riciklimin e metaleve.
Në vitin 2019, 53.6 milion ton mbeturina elektronike u prodhuan globalisht, vetëm 17.4%, ose 9.3 milion, nga të cilat u ricikluan. Por edhe kjo do të ndryshojë, me Unionin Ndërkombëtar të Telekomunikacionit që vendos një objektiv prej 30% të riciklimit deri në vitin 2030.)
Në vitin 2018, Kina filloi t’i mbajë prodhuesit e automjeteve përgjegjës për të siguruar që bateritë të riciklohen dhe vendi tani riciklon më shumë bateri litium-jon sesa pjesa tjetër e botës e kombinuar./BB Green Kosova
Burimi dhe Fotot: www.theguardian.com
In these perilous times, a truth-seeking global news organisation like the Guardian is essential. We have no shareholders or billionaire owner, meaning our journalism is free from commercial and political influence – this makes us different. When it’s never been more important, our independence allows us to fearlessly investigate, challenge and expose those in power. Support the Guardian from as little as €1 – it only takes a minute. If you can, please consider supporting us with a regular amount each month. Thank you.