LOCAF : Thirrje për veprim bashkëpunues për ndryshimet klimatike në Kosovë

Shumica dërrmuese e qytetarëve të Kosovës nuk kanë njohuri për Ndryshimet Klimatike

Ndryshimet klimatike janë bërë një nga kërcënimet më të mëdha globale dhe nga ndikimet e tij tashmë po përballen shumë qytete dhe vendbanime njerëzore në mbarë botën, përfshirë edhe ato në Kosovë, sipas raportit hulumtues ‘Planifikimi Hapësinor dhe Anketa e Ndryshimeve Klimatike’ të UN Habitat Kosova.

Ky raport tregon se si qytetet planifikohen, ndërtohen dhe menaxhohen (së bashku me sistemet përkatëse të prodhimit të energjisë, transportit, ndërtesave, ushqimit dhe menaxhimit të mbetjeve) është çelësi për reduktimin e emetimeve, uljen e ndotjes dhe kostot ekonomike dhe arritjen e Objektivave të Zhvillimit të Qëndrueshëm (SDGs).

Rritja e temperaturave dhe shkalla e ekstremit ngjarjet e motit (si thatësirat dhe vërshimet) në Kosovë kanë ndikime të kushtueshme në të gjitha ekosistemet dhe biodiversitetin, infrastrukturën, strehimin, shërbimet bazë, mjetet e jetesës dhe shëndetin e njerëzve.

Prandaj, Organizatat e Shoqërisë Civile (OSHC) në Kosovë që merren me çështjet e mjedisit dhe ndryshimeve klimatike i janë bashkuar Forumit Lokal për Veprim Klimatik (LoCAF), të lehtësuar nga UN-Habitat Kosovo, për të krijuar një platformë gjithëpërfshirëse të veprimit klimatik që do t’i adresojë vazhdimisht çështjet e ndryshimeve klimatike dhe do të kontribuojë në emetimet më të ulëta të CO₂.

Sa i përket ndryshimeve klimatike  edhe Paneli i Fundit Ndërqeveritar mbi Raportin e vlerësimit të Ndryshimeve Klimatike (IPCC), rajoni i Ballkanit Perëndimor konsiderohet si një nga pikat e nxehta të ngrohjes dhe ndikimet e lidhura me ndryshimin e klimës do të përkeqësohet më tej. Ndërsa qytetet në vendet e zhvilluara janë në rritje ndërgjegjësimi, veprimi dhe reagimi ndaj ndryshimeve klimatike dhe ndërtimit të elasticitetit, atome më pak burime njerëzore dhe financiare kanë mbetur prapa.

LOCAF : Thirrje për veprim bashkëpunues për klimën në Kosovë

Ndryshimet klimatike po ndikojnë në Kosovë sikurse edhe në pjesët tjera të botës, me temperatura të rritura, valë të nxehta, thatësira, zjarre pyjore, reshje të mëdha shiu dhe përmbytje. Të gjitha këto pritet të rriten më tej në shpeshtësi dhe përmasa, duke shkaktuar humbje të konsiderueshme habitatesh, njerëzore dhe ekonomike. Institucionet dhe qytetarët tanë nuk janë mjaftueshëm të përgatitur për t’u marrë me ndikimet përkatëse; prandaj, kemi nevojë për mobilizim urgjent të të gjithë aktorëve në rritjen e përpjekjeve drejt përshtatjes me ndryshimet e parashikuara dhe zbutjes të mëtejshme të emetimeve të gazeve serrë, thuhet në deklaratën e përbashkët të OSHC-së.

Anëtarët e LOCAF ( Local Climate Action Forum) janë të përkushtuar që të avokojnë dhe të zhvillojmë fushata me ndikim që do të kontribuojnë në rritjen e ndërgjegjësimit për ngrohjen globale dhe ndikimet e lidhura me të në komunitet, për ta inkurajuar rritjen e veprimit nga vendimmarrësit lokalë dhe kombëtarë dhe për të krijuar aleanca lokale dhe rajonale për zbatimin e aktiviteteve përkatëse për krijimin e habitateve më të përshtatshme për jetesë dhe të qëndrueshme për të gjithë.

Në forumin e mbajtur para COP26 për çështjen e ndryshimeve klimatike LoCAF u pajtua që Kosova ka nevojë për udhëheqës vizionarë dhe proaktivë në institucionet tona komunale dhe qendrore, të cilët shohin përfitimet nga trajtimi i çështjeve të ndryshimeve klimatike dhe shtyjnë përpara zbatimin e agjendave të zhvillimit më të gjelbër dhe më të qëndrueshëm.

“Ne kemi nevojë për transparencë dhe përfshirje të shtuar të OSHC-ve dhe përfaqësuesve të qytetarëve, veçanërisht të komuniteteve të cenueshme dhe të rinjve, kur planifikojmë dhe marrim vendime për trajtimin e ndikimeve të ndryshimeve klimatike dhe duke punuar drejt proceseve të dekarbonizimit”.

Sipas anketës së UN Habitat Kosova86.84% e të anketuarve kurrë nuk kanë marrë njohuri për ndryshimet klimatike, kurse akademike shkollore dhe as formim profesional.Ndërsa  84.21% të komunave në Kosovë nuk kanë staf të trajnuar për ndryshimet klimatike.

Rreth dy të tretat e të anketuarve kanë një diplomë master (ose ekuivalente, studime të integruara). Pothuajse gjysma e tyre (47.36%) kanë një përvojë në arkitekturë dhe planifikimi hapësinor. Shumica e drejtorive të  planifikimit dhe urbanizmit  (84.21%) nuk kanë staf të trajnuar për çështjet që lidhen me ndryshimet klimatike, përveç komunave të Kaçanikut, Pejës, Rahovecit, Zveçanit  të cilatkonsiderojnë se kanë një ose dy persona të trajnuar në staf komunal për ndryshimet klimatike.

UN Habitat Kosova

Pas shumë të dhënave të dalë nga ky hulumtim dhe gjendja faktike në terren LoCAF u bënë thirrje qytetarëve që t’i besojnë shkencës. “Shkenca po na tregon qartë se ndryshimi klimatik po ndodh me një ritëm më të shpejtë sesa mendohej më parë! Veprimet e të gjithë neve kanë rëndësi! Ne duhet të vazhdojmë ta arsimojmë veten dhe t’i përshtatim sjelljet tona në një mënyrë që siguron një të ardhme më të mirë për Kosovën! Ndryshimet klimatike dhe ndikimet e saj nuk mund të trajtohen vetëm, ne kemi nevojë që të gjithë ne të jemi pjesë e kësaj”.

Anëtarë të Forumit Lokal për Veprim Klimatik (LoCAF)