Grenlanda ka humbur sasi rekorde akulli në vitin 2019

Grenlanda shënoi humbje rekorde prej 586 miliardë tonë akulli (532 miliardë tonë metrikë) në vitin 2019 tejet të ngrohtë, tregon një studim i ri.

Uji i shkrirë i akullit mund të mbulojë shtetin amerikan të Kalifornisë me më shumë se 1.25 centimetra ujë, tregon studimi i ri. Për krahasim, Gjermania është sa 80 përqind e sipërfaqes së Kalifornisë.

Pas dy vitesh në të cilat shkrirja e akullit të verës ishte minimale, verën e kaluar u thyen të gjitha rekordet me 586 miliardë tonë akull të shkrirë (532 miliardë tonë metrikë) sipas matjeve satelitore të publikuara dje në studim. Kjo është më shumë se 532 mijë miliardë litra ujë.

Kjo është shumë më tepër sesa humbja mesatare vjetore e akullit prej 259 miliardë tonë (235 miliardë tonë metrikë) që nga viti 2003, dhe tejkalon lehtësisht rekordin e vjetër të 511 miliardë tonëve (464 miliardë tonë metrikë) të regjistruar në vitin 2012, sipas një studimi të botuar në revistën Nature Communications Earth and Environment.

Studimi tregon se në shekullin e 20-të, kishte shumë vite kur sasia e akullit u rrit në Grenlandë.

“Jo vetëm që po shkrihet pllaka e akullit të Grenlandës, por po shkrihet shpejt e më shpejt,” tha autori kryesor i studimit Ingo Sasgen, një gjeoshkencëtar në Institutin Alfred Wegner në Gjermani.

Vitin e kaluar, akulli i shkrirë nga Grenlanda shtoi 1.5 milimetra në ngritjen e niveleve të detit globalisht. Kjo tingëllon si shumë pak, por në botën e këtyre matjeve, është shumë e madhe, tha bashkautori i studimit Alex Gardner, një shkencëtar i akullit në NASA.

Kur shtohet uji i tepërt i shkrirjes nga pllakat e tjera të akullit dhe akullnajat, së bashku me oqeanin që po zgjerohet ndërsa ngrohet, kjo do të thotë që niveli i detit ngritet ngadalë, përmbytja e bregdetit dhe problemet e tjera, tha ai.

Të dhënat e përgjithshme për shkrirjen e akullit në Grenlandë datojnë që nga viti 1948, por shkencëtarët që nga viti 2003 kanë të dhëna të sakta se sa shkrihet akulli, sepse satelitët e NASA-s matin gravitetin e sipërfaqeve të akullit. Është sikur akulli të vendoset në peshore dhe të matete deri sa uji rrjedh, thotë Gardner.

Megjithëse shkrirja e akullit vitin e kaluar ishte aq e madhe, dy vjet para kësaj ishte vetëm mesatare me 108 miliardë tonë (98 miliardë tonë metrikë).

Kjo tregon se ekziston një faktor tjetër i quajtur bllokim i Grenlandës, i cili ose inkurajon ose zvogëlon shkrirjen për shkak të klimës, tha Gardner.

Në verë, zakonisht ka dy faktorë që ndikojnë në motin në Grenlandë, thotë Gardner. Vitin e kaluar, bllokada e Grenlandës – presioni i lartë mbi Kanada që ndryshon rrymën e ajrit verior – bëri që ajri i ngrohtë jugor të vinte nga Shtetet e Bashkuara dhe Kanada dhe të kalonte deri në Grenlandë, duke shkaktuar më shumë shkrirje.

Në 2017 dhe 2018, pa bllokadën e Grenlandës, ajri më i ftohtë Arktik shkoi nga oqeani i hapur për në Grenlandë, gjë që e bëri verën më pak të nxehtë, tha ai.

Këtë vit, shkrirja e akullit në Grenlandë gjithashtu nuk ishte aq e fortë, më afër normales, thotë Ruth Motram, një shkencëtar për akull në Institutin Meteorologjik Danez, i cili nuk mori pjesë në kërkimet e Sasgenit.

Edhe disa shkencëtarë të tjerë thonë se llogaritjet e Sasgenit kanë kuptim. Ajo gjeti rezultate të ngjashme në studimin e saj të botuar këtë muaj, dhe llogariti se rajonet bregdetare të Grenlandës janë ngrohur me një mesatare prej tre gradësh në verë që nga viti 1991.

“Fakti që një rekord historik u vendos në vitin 2019 është shumë shqetësues,” tha shkencëtari David Holland nga Universiteti i New Yorkut./bbgreenkosova

Burimi: Nature Communications Earth and Environment
Foto: Jonathan Nackstrand / AFP