15 shtete të BE-së subvencionojnë lëndët djegëse fosile më shumë se burimet e rinovueshme
Pesëmbëdhjetë vende anëtare të BE-së dhanë më shumë subvencione për lëndët djegëse fosile sesa për energjitë e rinovueshme në vitin 2020, pavarësisht angazhimeve të tyre për klimën, zbuloi një raport i ri nga Gjykata Evropiane e Audituesve.Mesatarisht, subvencionet për energjinë e rinovueshme janë më të larta se subvencionet e karburanteve fosile në të gjithë BE-në, por ka dallime të rëndësishme midis vendeve të BE-së.
Në vitin 2020, Finlanda, Irlanda, Qiproja, Belgjika, Franca, Greqia, Rumania, Lituania, Polonia, Bullgaria, Suedia, Hungaria, Sllovakia, Sllovenia dhe Letonia ndanë të gjitha më shumë se mesatarja e BE-së për subvencionet e karburanteve fosile – dhe të gjitha më të larta se ato të rinovueshme. Subvencionet e karburanteve fosile përbënin 55-58 miliardë euro në vit nga 2008 deri në 2019, por dy të tretat e këtyre subvencioneve (35 miliardë euro në 2018) ishin përjashtime nga taksat ose reduktime tatimore.
Industria, transporti dhe bujqësia janë sektorët që kanë përfituar më shumë nga subvencionet e BE-së për karburantet fosile. Megjithatë, sipas raportit të auditorëve, këto subvencione mund të dëmtojnë efektivitetin e sinjaleve të çmimit të karbonit dhe të shtrembërojnë tregjet, duke i bërë teknologjitë e pastra dhe me efikasitet energjetik relativisht më të shtrenjta.
Më shumë se një dekadë më parë, vendet e G20-s kërkuan fundin e subvencioneve të karburanteve fosile deri në vitin 2020. Por BE-ja dhe vendet e saj anëtare arritën të angazhohen për t’i hequr ato deri në vitin 2025 – një lëvizje që do të jetë “një tranzicion sfidues social dhe ekonomik ”, paralajmëruan gjithashtu auditorët e BE-së. Aktualisht, vetëm një numër i vendeve të BE-së kanë treguar qëllimin e tyre për të hequr gradualisht disa nga subvencionet ekzistuese të karburanteve fosile – me gjashtë vende që kanë një afat kohor specifik për t’i hequr ato.
Në raportin e tyre, auditorët argumentuan se ‘kompensimet pa pagesë’ në tregun e karbonit të BE-së mund të konsiderohen gjithashtu si subvencione për karburantet fosile – pasi ato mbulojnë kryesisht emetimet nga përdorimi i karburanteve fosile.Këto leje falas janë krijuar për të ndihmuar industrinë e rëndë, aviacionin dhe, në disa shtete anëtare sektorin e energjisë elektrike të mbeten konkurrues ndaj rivalëve me bazë në vende të treta jo të BE-së, por raportet e mëparshme kanë vënë në dyshim efikasitetin e tyre.
“Shpenzimet falas kanë ngadalësuar përdorimin e teknologjive me karbon të ulët,” tha raporti, duke vënë në dukje se Komisioni Evropian duhet të synojë më mirë këto leje, veçanërisht nëse sistemi do të zgjatet për një dekadë tjetër.Ata paralajmëruan gjithashtu kryeqytetet kombëtare se të gjitha llojet e subvencioneve të karburanteve fosile mund të krijojnë trajtim të padrejtë për disa sektorë, duke shkaktuar rezistencë ndaj tranzicionit drejt një ekonomie më të gjelbër, siç janë të ashtuquajturat protesta të ‘jelekëve të verdhë’ në Francë.
Mungesa e vazhdimësisë
Ndërkohë, raporti vë në dukje se një sfidë për veprimin mjedisor të bllokut është sigurimi i konsistencës midis taksimit të energjisë dhe objektivave klimatike – duke mbështetur të ashtuquajturin parimi ‘ndotësi paguan’.
Për shembull, qymyri taksohet më pak se gazi natyror dhe disa lëndë djegëse fosile tatohen dukshëm më pak se energjia elektrike që mund të prodhohet nga burimet e rinovueshme. Në praktikë, kjo do të thotë se norma minimale e taksës mund të zbatohet për burimin më ndotës të energjisë.
Por rregullat e reja, aktualisht në diskutim, do të vendosin taksa të reja bazuar në performancën mjedisore, do të eliminonin trajtimin e favorshëm të naftës ndaj benzinës dhe do të hiqnin përjashtimin nga taksat e vajgurit për fluturimet e pasagjerëve ajror.
Vlerësimi i vetë komisionit për direktivën e tij tatimore arriti në përfundimin se rregullat ekzistuese nuk mbështesin përdorimin e alternativave me pak karbon dhe nuk ofrojnë qartësi ligjore për disa produkte të reja energjetike.
Ai shtoi gjithashtu se normat minimale të taksave të përcaktuara në direktivë nuk përmbushin më objektivin e saj fillestar – të reduktojnë diferencat në nivelet kobëtare të taksave të energjisë.
Ndërsa disa vende kanë vendosur taksa të larta, të tjera i mbajnë taksat për karburantin afër minimumit, duke gjeneruar shtrembërime në tregun e brendshëm, thanë auditorët e BE-së./BB Green Kosova
Burimi: Euobserver
#leteflaimperajrin #letstalkaboutair #greenjournalismks #gazetariagjelber #bbgreenkosova