Ç’lidhje kanë moti i ftohtë dhe reshjet në Ballkan me nxehtësinë e madhe në Siberi?

Ajo që mund të jetë veçanërisht interesante është se të njëjtat procese atmosferike përgjegjëse për motin jashtëzakonisht të ngrohtë në Verhojansk, si dhe për këtë fillim të ftohtë të verës në zonën tonë, është se këto dy ngjarje janë të lidhura.

Në Ballkan, vera filloi me kushte të motit të paqëndrueshëm dhe më të freskët. Ende nuk është shënuar temperaturë më e lartë se 30.0 ℃ (ditë tropikale) nuk është regjistruar në Prishtinë këtë sezon.

Nga ana tjetër, në Siberinë e largët, është e pranishme një valë e nxehtësisë, e cila arriti kulmin me 20 qershor 2020, kur temperatura e ajrit në qytetin e Verhojanskit ishte deri në 38.0 ℃. Temperaturat e larta tropikale nuk janë të panjohura për zonën e Siberisë në pjesën e ngrohtë të vitit, por ajo që është e pazakontë në rastin e Verhojansk është që ai ndodhet brenda rrethit arktik, më saktësisht në 67.6º gjerësi në veri.

Prandaj, vlera prej 38.0ºC jo vetëm që do të ishte maksimumi absolut për këtë pikë matëse, por potencialisht temperatura më e lartë e ajrit e matur brenda rrethit polar. Prandaj, Organizata Botërore e Meteorologjisë do të verifikojë këto të dhëna, në të njëjtën kohë të kontrollojë arkivin e të dhënave, për të përcaktuar nëse kemi një rekord të ri të temperaturës për rajonet polare.

Ajo që mund të jetë veçanërisht interesante është se të njëjtat procese atmosferike janë përgjegjëse për motin jashtëzakonisht të ngrohtë në Verhojansk, si dhe për këtë fillim më të ftohtë të verës në zonën tonë, dhe që këto dy ngjarje janë të lidhura.

Sa të pazakonta janë temperaturat në Verhoyansk?

Verhoyansk është një qytet i vogël në Siberi, i cili njihet si një nga vendet më të ftohta të populluara në hemisferën veriore. Temperatura absolute minimale e matur është -67.8 ℃. Stacioni meteorologjik në Verhoyansk mund të mburret me një seri shumë të gjatë të matjeve meteorologjike, duke marrë parasysh që ai ka vazhdimisht dhe me besueshmëri mat të dhënat që nga viti 1885.

Temperatura e mëparshme maksimale maksimale e ajrit në Verhoyansk ka qenë 37.3 ℃ më 25 korrik 1988. Pra, këtë vit, jo vetëm që rekordi potencialisht u thye me + 0,7 ℃, por është vënë më shumë se një muaj më parë në krahasim me rekordin e mëparshëm. Verhoyansk mund të ketë një gamë të jashtëzakonshme prej 105.8 ℃ midis temperaturës minimale absolute dhe asaj maksimale. Temperatura mesatare maksimale për muajin qershor është 19.9, kështu që vlera prej 38.0 ℃ është dukshëm mbi mesataren.

Shkaku i valës së nxehtësisë

Edhe pse ne jemi të ndarë gjeografikisht me mijëra kilometra larg Siberisë, i njëjti proces në atmosferë është përgjegjës për motin më të freskët dhe të paqëndrueshëm në vendin tonë, si dhe për kushtet me diell dhe shumë të ngrohta në Siberi. Këto janë valë atmosferike me përmasa planetare, të njohura si valët e Rosbyt.

Valët e Rosby-së janë një nga mekanizmat me të cilët shkëmbehet nxehtësia midis rajoneve të ngrohta tropikale dhe polare të ftohta dhe ndikojnë shumë në kushtet e motit. Në kushte normale, këto valë lëvizin nga perëndimi në lindje, dhe prej kësaj rrjedh edhe ndryshueshmëria e kushteve të motit gjithashtu në vendin tonë.

Mirëpo, ndonjëherë ndodh që këto valë janë praktikisht stacionohen, duke sjellë kushte të ngjashme moti në një territor të caktuar për ditë, javë dhe madje muaj. Këto situata zakonisht janë përgjegjëse për kushtet ekstreme të motit, siç janë kushtet e zgjatura shumë të nxehta dhe të thata në një zonë dhe në të njëjtën kohë kushte të zgjatura të freskëta dhe me shi në zona të tjera. Kështu ndodhi në javët e kaluara.

Në fotografinë e bashkangjitur, kemi një pamje të hemisferës veriore dhe valëve të Rosby që rrethojnë të gjithë hemisferën. Ajri po qarkullon vazhdimisht përgjatë shtegut të tërhequr, por në vend të lëvizjes së zakonshme të të gjithë valës në drejtimin perëndim-lindje, ndodhi që kjo valë të ishte praktikisht e palëvizshme. Zona e Siberisë ka qenë në sektorin e ngrohtë të valës për një kohë të gjatë, me një furnizim të vazhdueshëm të ajrit të ngrohtë nga gjerësi të ulët, dhe moti me diell nën ndikimin e antikikloneve (X), të cilat të kombinuara çuan në regjistrimin e temperaturave të larta në këtë pjesë të botës.

Lidhja me ndryshimin e klimës

Shkencëtarët sugjerojnë që pabarazitë termike të atmosferës (ngrohja globale) gjithnjë e më shumë do të çojnë në vendosjen e valëve të Rosby, dhe kështu në shfaqje më të shpeshtë të kushteve ekstreme të motit.

Ajo që shqetëson gjithashtu është vazhdimësia dhe madhësia e anomalisë pozitive të temperaturës në Rusi muajve të fundit. Përkatësisht, dimri 2019-2020 ishte më i ngrohti në Rusi pasi të dhënat u monitoruan në nivelin e vendit (që nga viti 1891), dhe periudha janar-maj 2020 është aktualisht më e ngrohta në Rusi që nga momenti kur janë bërë matjet. Rezultati është zjarre të shumta pyjore për momentin dhe regjistrojnë nivele të ulëta të akullit të detit mbi Arktikun e Siberisë. Anomalitë e gjera dhe të larta pozitive të temperaturës janë bërë tashmë një veçori e këtij shekulli, kështu që nuk është për t’u habitur që regjistrimet e nxehtësisë po rishfaqen.

Ç’ka të bëjë Ballkani me këtë?

Stacionimi i valëve të Rosby në këtë rast “bllokoi” antikiklonin në veri të rajonit tonë, mbi zonën e Skandinavisë, e cila lejoi që të rinovohet cikloni i lartësisë mbi rajonin tonë, i cili ishte përgjegjës për reshjet e shpeshta dhe të mëdha në javët e fundit. problemet e përmbytjes.

Këtë herë, vendosja e valëve të Rosby u reflektua në kushte shiu dhe më të freskëta, por vitet e kaluara, për shkak të të njëjtit proces, kemi pasur periudha më të gjata moti shumë të ngrohtë dhe të thatë. Një shembull i freskët është vjeshta e vitit 2019, e cila u shënua nga moti vazhdimisht i ngrohtë dhe i thatë, kështu që vjeshta e vitit 2019 ishte më e ngrohta në Serbi që kur u bënë matjet.

I njëjti proces atmosferik është përgjegjës për përmbytjet e mëdha që goditën rajonin tonë në vitin 2014.

Në videon më poshtë mund të shihni një shpjegim vizual të valëve të Rosby.

Burimi: Klima. rs
Foto: BB Green Kosova, Tropicaltitbits.com