Ndryshimi klimatik i rrezikshëm për shëndetin

Valët e nxehtësisë, ndotja e ajrit dhe moti ekstrem dëmtojnë gjithnjë e më shumë shëndetin e njeriut

Ndryshimi i klimës po i sëmurë njerëzit dhe po i çon në vdekje të parakohshme, sipas një sere raportesh me ndikim mbi lidhjet midis ngrohjes globale dhe shëndetit.

Shkencëtarët nga Organizata Botërore Meteorologjike lëshuan një raport paraprak mbi klimën globale, i cili tregon se dekada e fundit ishte më e ngrohta e regjistruar dhe se miliona njerëz u prekën nga zjarret, përmbytjet dhe nxehtësia ekstreme këtë vit në krye të pandemisë globale.

Veçmas, një analizë e gjerë e botuar të mërkurën nga revista e kërkimit mjekësor “The Lancet” përqendrohet në të dhënat e shëndetit publik nga viti 2019 dhe zbulon se valët e nxehtësisë, ndotja e ajrit dhe moti ekstrem dëmtojnë gjithnjë e më shumë shëndetin e njeriut. Ky është raporti vjetor më gjithëpërfshirës mbi lidhjen e klimës dhe shëndetin ku citohet rregullisht nga politikëbërësit e klimës. Autorët përfshijnë dhjetëra mjekë dhe ekspertë të shëndetit publik nga e gjithë bota.

Të dy raportet bëjnë një lidhje të qartë midis vdekjes, sëmundjes dhe përdorimit të lëndëve djegëse fosile.

“Shumë praktika dhe politika me intensitet të lartë të karbonit çojnë në cilësi të dobët të ajrit, cilësi të dobët të ushqimit dhe cilësi të dobët të strehimit, të cilat dëmtojnë në mënyrë proporcionale shëndetin e popullatave në disavantazh,” shkruajnë autorët e analizës  së “The Lancet”.

Dr. Renee Salas, një mjek i urgjencës në Spitalin e Përgjithshëm të Massachusetts dhe një nga autorët kryesorë të seksionit për Shtetet e Bashkuara, thotë se qeveritë që duan të mbështesin shëndetin publik duhet të ndalojnë mbështetjen financiare të industrisë së karburanteve fosile.

“Ne duhet të ndalojmë së investuari në diçka që i përket së kaluarës dhe aktualisht po subvencionon dëmet shëndetësore”, thotë ajo. “Ndryshimi i klimës dhe ndotja e ajrit kanë të njëjtën shkak themelor – djegia e lëndëve djegëse fosile.”

Në një fjalim në lidhje me ndryshimin e klimës të mërkurën, Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara Antonio Guterres u bëri thirrje udhëheqësve botërorë që të ulin në mënyrë dramatike prodhimin e karburantit fosil. “Njerëzimi po bën luftë me natyrën. Kjo është vetëvrasje,” tha ai. “Çdo vend, qytet, institucion financiar dhe ndërmarrje duhet të miratojë plane për kalimin në emetimet zero [të gazeve serë] deri në 2050.”

Të dhënat më të fundit të shkarkimeve globale sugjerojnë se bllokimet e përhapura në 2020 nuk bënë asgjë për të ulur sasinë e dioksidit të karbonit në atmosferë.

Valët më të gjata dhe më intensive të nxehtësisë janë një efekt veçanërisht vdekjeprurës i ngrohjes globale në të gjithë botën, dhe njerëzit e moshuar janë më të rrezikuarit. Gjatë 20 viteve të fundit, numri i njerëzve mbi 65 që kanë vdekur si rezultat i nxehtësisë ekstreme është rritur më shumë se 50%, thotë raporti i Lancet. Të paktën 296,000 njerëz vdiqën për shkak të nxehtësisë në 2018, viti më i fundit për të cilin janë në dispozicion të dhëna globale.

Hulumtimet e mëparshme kanë zbuluar, përveç kësaj, që njerëzit që punojnë jashtë, njerëz të varfër dhe studentë-atletë kanë më shumë të ngjarë të vuajnë nga sëmundje të lidhura me nxehtësinë.

Analiza e “The Lancet” zbulon gjithashtu se ndryshimi i klimës është një kërcënim për infrastrukturën e shëndetit publik siç janë spitalet, objektet e kujdesit parësor dhe shërbimet e urgjencës. Dy të tretat e më shumë se 800 qyteteve të vëzhguara nga studiuesit thanë se ata presin që ndryshimi i klimës të “komprometojë seriozisht infrastrukturën e shëndetit publik”, vë në dukje raporti.

I njëjti studim zbuloi se më shumë vende po ofrojnë informacion për klimën dhe motin tek mjekët dhe spitalet. Në 2019, 86 vende thanë se kishin lidhur agjensitë e tyre meteorologjike me agjencitë e tyre të shëndetit publik, krahasuar me vetëm 70 vende një vit më parë.

Dr. Georges Benjamin, drejtori ekzekutiv i Shoqatës Amerikane të Shëndetit Publik tha se zonat urbane pa hapësirë ​​të gjelbër janë gjithnjë e më shumë ishuj të rrezikshëm të nxehtësisë që bllokojnë ajrin e nxehtë dhe ndotjen. Mbjellja e pemëve, zvogëlimi i ndotjes në autostradë dhe industriale dhe investimi në shtëpi të reja janë të gjitha mënyrat për të adresuar ndryshimin e klimës dhe për të parandaluar vdekjen e parakohshme, argumenton ai.

Ndihma për spitalet dhe mjekët të përgatiten për katastrofat e drejtuara nga klima është gjithnjë e më e rëndësishme pasi katastrofat e njëkohshme bëhen më të mundshme. Salas, i cili bën kërkime në Mass General mbi kryqëzimin e shëndetit, kujdesit shëndetësor dhe ndryshimit të klimës, thotë se pandemia e vitit 2020 bëri të qartë se sa i pa pajisur është aparati i shëndetit publik për të trajtuar fatkeqësitë e mëdha./BB Green Kosova

Burimi & Foto: NPR (National Public Radio)/Natonal Public Media