Kriza e klimës po ndryshon ngjyrën e luleve

Kriza e klimës po ndryshon ngjyrën e luleve 

Ndërsa aktiviteti njerëzor transformon atmosferën, lulet po ndryshojnë ngjyrat e tyre. 

Një studim i botuar në Biology aktuale këtë muaj zbuloi se pigmentimi ultraviolet (UV) i disa luleve kishte ndryshuar në përgjigje të krizës klimatike dhe shterimit të shtresës së ozonit. Ndërsa kjo nuk është diçka që do të ishte e dukshme për syrin e njeriut, lulet mbështeten në modelet e tyre UV për të tërhequr pjalmuesit.

Nëse ato modele ndryshojnë, kjo mund të ndikojë seriozisht në aftësinë e bimëve për të riprodhuar.  “Kjo ka implikime për riprodhimin e bimëve si të luleve të egra vendase ashtu edhe të llojeve të bimëve të zbutura që kanë model lules UV si kanola dhe luledielli”, tha bashkëautor i studimit dhe shkencëtari i Universitetit Clemson, Matthew Koski për Clemson Newsstand.

“Ngjyra e ndryshuar në lule UV ka potencialin të prishë shërbimet e pllenimit”.   Për të arritur rezultatet e tij, Koski udhëtoi në Evropë, Australi dhe Amerikën e Veriut dhe mblodhi ekzemplarë bimësh që datojnë nga vitet 1940 deri në 2017. Në përgjithësi, ai dhe ekipi i tij shikuan 1,238 ekzemplarë për të parë se si dhe nëse pigmentimi i tyre UV ishte përgjigjur ndryshimeve të ekspozimit dhe temperaturave UV. 

Në përgjithësi, ata zbuluan se pigmentimi UV u rrit me dy përqind çdo vit. Kjo ka kuptim sepse lulet përdorin pigmentin UV për të mbrojtur polenin e tyre nga rrezatimi UV, shpjegoi Science. Në një studim të mëparshëm, Koski kishte zbuluar se lulet që jetonin në zona me më shumë ekspozim UV, siç janë lartësitë më të mëdha, kishin më shumë pigment UV. Ky zbulim përputhej me parashikimin e studiuesve se lulet do të evoluonin për të bërë më shumë pigment pasi nivelet e ozonit ulen dhe ekspozimi i rrezatimit ultraviolet u rrit.

 Sidoqoftë, përgjigjet e luleve si ndaj ozonit ashtu edhe ndaj ndryshimeve të temperaturës u ndikuan shumë nga fakti nëse lulet kishin ekspozuar polenin apo jo, shpjegoi Shkenca.

Lule me polen të ekspozuar: Për këto lule në formën e pjatave, si kupat, pigmentimi UV u rrit kur ozoni u zvogëlua dhe u ul kur ozoni u rrit.

 Lule me polen të fshehur: Për këto lule, të tilla si fshikëza e urinës, nivelet e pigmentit UV përcaktoheshin nga temperatura, jo nga ekspozimi ndaj rrezatimit. Nëse temperatura u rrit, nivelet e pigmentit ranë, edhe nëse nivelet e ozonit gjithashtu ranë. 

Kjo sepse fshehja e polenit në petale mund ta mbrojë atë nga ekspozimi UV, por edhe ta ekspozojë atë në nxehtësi shtesë, tha biologu  i bimëve në Harvard, Charles Davis, i cili nuk ishte i përfshirë në studim. Kur temperaturat rriten, mbrojtja shtesë rrezikon të mbinxejë polenin. Reduktimi i pigmentit UV gjithashtu zvogëlon sasinë e rrezatimit diellor që petalet thithin dhe prandaj mund të ndihmojë në mbajtjen e polenit të freskët.

 Ndryshimet e pigmenteve mund të ndikojnë në aftësinë e bimëve për të tërhequr pjalmuesit sepse pjalmuesit tërhiqen nga një model “syri i demit” që kontraston pigmentin ultraviolet të lartë dhe të ulët, shpjegoi Koski.

Ndryshimi i niveleve të pigmentit gjithashtu mund të ndryshojë efektivitetin e këtij modeli.  Koski i tha Clemson Newsstand se ai shpreson të vazhdojë kërkimin e tij, pjesërisht duke hetuar më tej sesi ndryshimet në pigmentimin e luleve do të ndikojnë në aftësinë e tyre për të tërhequr pjalmuesit. Ai gjithashtu shpreson të përcaktojë nëse ndryshimet në ozon dhe temperatura ndryshojnë ngjyrat e dukshme të luleve.

Burimi: ecowatch